Dintojra

Historia przedwojennej Warszawy czyli oficjalny kwadrat blatnej chewry

9.5.10

Warszawskie dzielnice

Autor: Kruti

Zastanawialiście się kiedyś nad pochodzeniem nazw dzielnic w Warszawie? Oczywiście, że tak. Ale na pewno potraficie rozwiązać wszystkie zagadki nazewnicze? Założę się, że nie 

Opiszmy to alfabetycznie.

Bemowo – nazwa pochodzi od nazwiska gen. Józefa Bema, dzielnica, jak wiadomo, do niedawna związana nierozerwalnie z Wojskowymi.

Bielany – zwykło się mówić, iż nazwa pochodzi od mających swą siedzibę na Bielanach białych Kamedułów.

Bródno – nazwa dzielnicy pochodzi od nazwy warownego grodu z IX-X w. (teren obecnego Lasku Bródnowskiego). Gród nazywał się oczywiście Bródno. Jego nazwa wzięła się zaś od brodu (stąd pisownia) – pobliskiego brodu na Wiśle.

Czerniaków – nazwa od niegdysiejszej wsi Czerniakowo.

Grochów, Kamionek (Kamion), Gocław i Kawęczyn – to osady, które wchodziły w skład dóbr Skaryszewskich. Najprawdopodobniej etymologia tych nazw była prosta.

Koło - nazwa związana jest (jak to na Woli) z wolnymi elekcjami - pochodzi od Koła Rycerskiego, czyli miejsca, gdzie stawało zgromadzenie posłów ziemskich.

Marymont – z francuskiego Marie Mont, Góra Marii. Na niniejszym wzniesieniu dla swej ukochanej Marysieńki wzniósł letnią rezydencję nasz zacny Warszawiak Jan III. Dziś w tym miejscu stoi Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski. Dzisiejsze okolice Parku Kaskada.

Mokotów – pierwotnie w kronikach: "Mokotowo", nazwa pochodzi najprawdopodobniej od imienia pruskiego właściciela wsi, Mokoto - lub Mokot - i po raz pierwszy pojawia się w dokumentach z 1367 r.

Ochota – nazwa pochodzi ponoć od nazwy karczmy „Ochota”.

Pelcowizna – od założyciela niegdysiejszego folwarku – Pelca.

Praga – nazwa wzięła się od XV w. osady położonej vis a vis starego miasta. Jej nazwa natomiast wzięła się od wyprażania, czyli wypalania zalesionych terenów.

Sadyba – właściwie etymologia jest dość czytelna, słowo to bowiem oznacza m. in. osiedle, siedlisko.

Saska Kępa – nazwa pochodzi od napływających w tę okolicę osadników saskich w XVIII w. Dodatkowo w tych rejonach często koszarowała saska gwardia. Wcześniej nosiła nazwę Kępy Olenderskiej – oczywiście od osadników holenderskich.

Skaryszew – nazwa pochodzi od nazwy osady powstałej w wyniku podziału części dóbr w okolicach Kamiona (dzisiejszy Kamionek) przez Kanonika płockiego Stanisława Skarczewskiego. Osada, jak nietrudno zgadnąć, przybrała nazwę po swoim fundatorze.

Solec – nazwa od wsi, która jest sporo starsza niż sama Warszawa. Nazwa wsi wzięła się od soli, która jako jeden z towarów była przewożona barkami z ówczesnego portu na Wiśle.

Szczęśliwice - nazwa pochodzi od wsi Stenclewice, która w XVI wieku należała do rodziny Stenclewskich.

Szmulki – inaczej Szmulowizna. Dzielnica wzięła nazwę od imienia XVIII wiecznego Żyda, właściciela wielu nieruchomości w tym rejonie – Samuela Zbytkowera (Szmula). Zasłynął on przede wszystkim swoją postawą w trakcie rzezi Pragi z roku 1794, kiedy to płacił Rosjanom złotem za uratowanych z rzezi mieszkańców.

Targówek – nazwa pochodzi od XV-wiecznej miejscowości Targowe Małe, wsi należącej do majątku Targowskich i najprawdopodobniej stąd wzięła się nazwa.

Ulrychów – od ogrodów rodziny Ulrichów.

Ursus – od zakładów maszyn rolniczych URSUS

Ursynów – od majątku Juliana Ursyna Niemcewicza.

Włochy – ponoć wzięły swą nazwę od wojsk cudzoziemskich, przypuszczalnie włoskich, które miały stacjonować nieopodal pola elekcyjnego na Woli

Wola – oczywiście od wolnych elekcji królów na polach elekcyjnych.

Wyścigi - zgadnijcie sami…

Żoliborz – z francuskiego Joli Bord – Piękny Brzeg. Takim mianem określano ogrody Collegium Nobilium. Na ich miejscu po 1831 r. wzniesiono Cytadelę.

Oczywiście nie są to wszystkie dzielnice, dzielniczki i osiedla Warszawy. Jeśli ktoś miałby ochotę temat rozwinąć, bądź nawet wyczerpać, gorąco zachęcam.

9 komentarze:

Unknown pisze...

Fajne ale troche nie pawdziwe. Wola od wsi Wola nie wolnych elekcji, Ochota też od wsi nie od karczmy.

fajne pisze...

żoliborz - joli bord
mokotów - mon coteau (moje wzgórze,mego wzgórza) Taką znam historię, niestety nie potrafię wskazać źródła ale biorąc pod uwagę skarpę ciągnącą się przez cały mokotów wygląda jako źródłosłów prawdopodobnie...

jury pisze...

Zabrakło w tym spisie dzielnic MIROWA - nazwa tej dzielnicy pochodzi od Wichelma Miera który pobudował tu koszary Gwardyjskie w miejscu dzisiejszych Hal Mirowskich.
Więcej można znaleźć na stronie http://www.mirow.waw.pl którą prowadzę

Anonimowy pisze...

Są błędy - jak wspomniał niżej Grzegorz, Wola od wsi wola, wsie które przez jakiś czas po „założeniu” cieszyły się wolnizną – stąd w Polsce od cholery Wól i Wólek – np. Wola Grzybowska żeby daleko nie szukać;

No i czy Wyścigi to nie jest po prostu pętla na Służewcu?

warszawiak

Kruti pisze...

Ależ Panowie akurat w przypadku Woli to kwestia elekcji była dość istotna. Żródła dość często wskazują na pochodzenie nazwy dzielnicy (wcześniej oczywiście Wsi) od pól elekcyjnych.

Anonimowy pisze...

Trochę mało ścisła informacja na temat Ursusa. Nazwa faktycznie pochodzi od Zakładów Mechanicznych "Ursus", ale warto dodać, że ogólnie wywodzi się od postaci Ursusa z "Quo Vadis" Henryka Sienkiewicza. Wcześniej miasto nazywało się Czechowice, a nazwę zmieniono, aby uniknąć mylenia z Czechowicami-Dziedzicami na południu Polski.

Anonimowy pisze...

ale szkoda, rozwialiscie moje nadzieje, dzis przyszlo mi bowiem do glowy ze moze Wola i Ochota to nazwy dwoch popularnych (i sasiadaujacych ze soba) stanow emocjonalnych :) miec wole i miec ochote, ha, to byloby ciekawe, ale coz, widze, ze etymologia jest jednak inna,,,

Anonimowy pisze...

Bemowo nazywało się jeszcze po wojnie Boernerowo od nazwiska Jana Boernera przedwojennego ministra poczt i telegrafów a zarazem bliskiego współpracownika Józefa Piłsudskiego. Chyba w latach siedemdziesiątych komuś nie podobały się te parantele i zmienił nazwę na Bemowo oczywiście od nazwiska gen. Józefa Bema, który też był związany z warszawską Wolą. Subtelna różnica.....

Anonimowy pisze...

Dzielnice? Większość wymienionych to osiedla :D

najlepsze strony
statystyka